«ساق» یکی از روستاهای بزرگ شهرستان تربت حیدریه است که در ۷۷ کیلومتری این شهر قراردارد. روستای ساق جزو دهستان سلیمان بخش زاوه است که بیش از 7هزار نفر جمعیت دارد. وجه تسمیه این روستا به این دلیل است که در پای کوه قرار دارد و به همین دلیل آن را «ساق» می گویند روستایی که در تابستان ها آب وهوای نسبتا معتدلی دارد و وجود آبشار، چشمه ها، رودخانه و چند قنات ساق را هم به یک روستای گردشگری تبدیل کرده و هم سبب رونق تولید محصولات کشاورزی از قبیل انواع سر درختی هایی همچون آلو، گردو، زردآلو، سیب، انگور و ... شده است. از نظر دامداری نیز ساق یک قطب دامپروری در تربت حیدریه است که به آن اشاره خواهد شد. روستای ساق همانند دیگر روستاهای خراسان رضوی از زخم خشکسالی در امان نمانده و بیشتر از هر چیز کمبود آب اهالی این روستا را رنج می دهد. با وجود این برای تهیه آب شرب روستا ۳ حلقه چاه در منطقه صفی آباد حفر شده است که توسط خط لوله چند کیلومتری آب شرب را انتقال می دهد. حاج ابراهیم سپانلو یکی از اهالی ساق به خراسان می گوید: با آن که کمبود آب شرب در روستا نداریم اما باید گفت: این آب شور است و مردم مجبور به استفاده از آن هستند. وی می افزاید: روستای ما ۵ قنات دارد که عمق متوسط مادر چاه آن ۲۰متر می باشد ولی به دلیل خشکسالی های اخیر بعضی از قنات ها خشک شده و آب برخی نیز به شدت کاهش یافته است. او به قنات های چاقرچه، نواله، شادکن، مرغزار سفلی و مرغزار علیا اشاره می کند و می گوید: به دلیل حفر چاه توسط اهالی برخی از قنات ها خشک شده اند. وی منابع دیگر آبی کشاورزی را چاه های نیمه عمیق و دستی می داند که توسط اهالی حفر شده اند. به علاوه از «کال آقا رضا» سخن می گوید. کالی که به گفته وی تنگل است و علی رغم خشکسالی ها وضعیت خود را حفظ کرده و منبع آبیاری باغ های روستاییان است. چشمه  های روستا از جمله چشمه «اخلی» و «چشمه ساق» و «چشمه سار» نیز از دیگر منابع آبی ساق است که زمین های کشاورزی روستا را آبیاری می کند. با وجود این سپانلو می گوید: این چشمه ها و قنات ها جوابگوی آبیاری اراضی کشاورزی نیست و به عنوان مثال در بخش زراعت زعفران با کمبود شدید آب مواجه هستیم به نحوی که مزارع خود را با تانکر آبیاری می کنیم و مجبوریم بابت هر تانکر ۲۰۰تا ۳۰۰هزار تومان بپردازیم که آن هم فقط ۵۰۰متر زمین را آبیاری می کند. او اضافه می کند: مزارع را به این دلیل با خرید آب آبیاری می کنیم تا پیاز زعفران مان از بین نرود. وی که حدود ۷۰سال دارد به وضعیت کشت گندم و جو نیز اشاره می کند که تا چند سال پیش کشت آبی در روستا رونق داشت ولی اکنون به دلیل کمبود آب اغلب کشت ها به صورت دیم است که امسال به دلیل خشکسالی شدید اصلا گندم دیم برداشت نکردیم.

البته وی دلیل دیگری را در کاهش تولید محصولات زراعی بیان می کند که آن هم کوهستانی بودن منطقه و کمبود زمین کشاورزی و حتی زمین برای سکونت مردم است.

محمد یکی دیگر از اهالی ساق است که از دامداری روستا می گوید: «ساق» ۲۰گله گوسفند دارد، به علاوه مردم نیز در منازل خود دام های سنگین هم نگهداری می کنند و چند دامداری نیز در روستا فعال است. در کنار همه این ها تعداد ۴ واحد مرغداری نیز در روستا دایر است و از این لحاظ ساق به قطب تولید محصولات دامی تبدیل شده است.

از او در مورد طرح بهسازی روستا می پرسم که می گوید: چون رودخانه از وسط روستا می گذرد اولویت را به اجرای طرح ساحلی رودخانه داده اند که این مهم با ایجاد دیوار ساحلی و ساخت چند دهنه پل انجام شده است.ضمن این که برخی نقاط روستا جدول کشی شده است و در کوچه ها تابلو نصب شده اما طرح بهسازی به دلیل کمبود اعتبار اجرا نشده است.

سپانلو در خصوص امکانات روستا به خراسان می گوید: ساق دارای پاسگاه انتظامی، پایگاه بسیج، ۲باب خانه بهداشت، مرکز خدمات درمانی روستایی، دفتر مخابرات، پست بانک، ۳ باب نانوایی، ۴ آموزشگاه ابتدایی، ۲ دبیرستان متوسطه، ۲ آموزشگاه راهنمایی، ۹ باب مسجد و دو باب حسینیه، تعدادی اتوبوس بین شهری، زمین ورزشی روباز فوتبال و والیبال است.

البته او اضافه می کند که پزشک برای ویزیت بیماران از روستای «قلعه آقا حسن» که کوچک تر از ساق است می آید، به علاوه این که قلعه آقا حسن آتشنشانی و پمپ بنزین هم دارد!

یکی از جوانان روستا نیز به خراسان از بیکاری جوانان می گوید و اضافه می کند: به دلیل کمبود زمین و آب بسیاری از جوانان روستا مجبور به مهاجرت به شهرهایی مثل کرج و تهران شده و به شغل کفاشی مشغول شده اند، برخی نیز در باغ های میوه دو شهر مذکور فعالیت می کنند. او ادامه داد که به دلیل کوهستانی بودن روستا و جمعیت زیاد آن زمین برای ساخت وساز کم است و به عنوان مثال هر مترزمین مسکونی بین ۵۰۰تا ۷۰۰هزار تومان فروخته می شود که این موضوع سبب بی رغبتی جوانان به ازدواج و سکونت در روستا شده است.

وی می گوید: اگرچه در روستا جوان معتاد کم داریم اما همین تعداد نیز ثمره بیکاری است. او معضل دیگر روستا را ازدواج در سنین پایین و به تبع آن طلاق در این سن ذکر می کند و می گوید: در ساق معمولا پسران از ۱۸ و دختران از ۱۵سالگی ازدواج می کنند که همین موضوع سبب ضعف در تفاهم و درک متقابل زن و شوهر شده و منجر به طلاق می شود، وی به مهریه های ازدواج نیز اشاره می کند که در آن اغلب ملک را مهریه عروس می کنند و سکه نیز تا ۲۰میلیون تومان مهریه می شود.

اگر بخواهیم به آداب و رسوم مردم ساق بپردازیم لازم است به طور اختصار به دو رسم آن ها اشاره کنیم یکی نذری دادن در زیارتگاه روستایی به نام «پیر آقا صف» است که در دامنه کوه قرار دارد و گله داران روستا یک روز بهاری در آن مکان جمع می شوند و از هر گله یک یا چند گوسفند نذری می دهند و در آن جا مردم را دعوت به ناهار می کنند. رسم دوم، ازدواج است که در شب عقد کنان ۳۰۰نفر از اقوام عروس و داماد را دعوت می کنند، مراسم حنابندان برگزار می شود و در این مراسم به مدعوین نخود و کشمش می دهند.